شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه «نحوه تعامل جامعه جهانی با افغانستانِ تحت کنترل طالبان» را در روز جمعه هشتم جدی 1402 (30 دسمبر 2023) تصویب کرد. این قطعنامه با 13 رأی موافق و دو رأی ممتنع، نمایندگان روسیه و چین به تصویب رسید.
پیش نویس این قطعنامه در حالی از سوی جاپان و امارات متحده عربی به شورای امنیت سازمان ملل متحد پیشنهاد شده بود که پیش از این نیز اعضای این شورا در مقاطع مختلف جلساتی را برای ارزیابی وضعیت و سرنوشت افغانستان برگزار کرده بودند.
نماینده جاپان در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد به نمایندگی از کشورش و امارات متحده عربی صحبت کرد و گفت که این قطعنامه «استراتژی جدید» در مورد مسائل مختلف افغانستان برای «تعامل هماهنگ جامعه جهانی در مورد افغانستان» را تعریف میکند.
این قطعنامه در چارچوب اجرای پیشنهادات مطرح شده در گزارش «ارزیابی مستقل افغانستان» صادر شده است.
نماینده جاپان گفت که ««ما در مورد افغانستان، امسال متحد ماندهایم و امیدواریم که این روند همچنان در سال پیش رو نیز ادامه پیدا کند.»
در ماه مارچ سال جاری قطعنامۀ شماره ۲۶۷۹ شورای امنیت ملل متحد از انتونیو گوتیرش، منشی عمومی این سازمان خواست تا ارزیابی مستقلی را از وضعیت افغانستان انجام دهد تا توصیه خود را در مورد رویکرد یکپارچه و منسجم بینالمللی برای رسیدگی به چالشهای کنونی افغانستان تحت حاکمیت طالبان الی ۱۷ نوامبر ارایه کند.
دفتر منشی عمومی ملل متحد فریدون سینیرلی اوغلو، دپلومات ترک تبار را به تاریخ 5 ثور 1402 برابر با ۲۵ اپریل 2023 به صفت هماهنگ کننده ویژه و بازرس مستقل در امور افغانستان گماشت.
گزارش «ارزیابی مستقل افغانستان» توسط فریدون سینیرلی اوغلو، بر اساس مفاد قطعنامه 2679 شورای امنیت سازمان ملل در مورد رویکرد جامع و هماهنگ جامعه جهانی در قبال افغانستان، با سفر به افغانستان و ملاقات با رهبران طالبان، افغانان سرشناس مقیم خارج و کشورهای ذینفع منطقه و جهان، تهیه شده است.
این ارزیابی توصیه میکند که گفتمان ملی باید برای ایجاد حکومت فراگیر و تضمین صلح پایدار و توسعه اقتصادی در افغانستان آغاز شود. از جمله پیشنهادهای آقای سینیرلی اوغلو “یک نقشه راه” برای مشارکت سیاسی با هدف “ادغام کامل” افغانستان تحت حکومت طالبان در جامعه جهانی است که با انتقادهای زیاد به ویژه از جانب گروههای سیاسی مخالف طالبان مواجه شده است.
در این ارزیابی آمده است:” (مقامات بالفعل) سعی کرده اند این محدودیت ها را به عنوان بخشی از عقاید اسلامی و سنتهای افغانی توجیه کنند. با این حال، محدودیت های مشابه در هیچ کشور عضو سازمان همکاریهای اسلامی وجود ندارد و بسیاری از افغانها با تعبیر سنتی بودن (این محدودیتها) با مقامات بالفعل (طالبان) مخالف اند.”
شورای امنیت سازمان ملل متحد در قطعنامه جدید خود در مورد افغانستان از کشورهای عضو سازمان ملل متحد و سایر گروه های ذینفع در افغانستان خواسته است که به توصیه های ارزیابی مستقل افغانستان برای مشارکت بین المللی به شیوه منسجم تر، هماهنگ تر و ساختارمند تر، توجه کنند.
شورای امنیت سازمان ملل متحد در این قطعنامه بر تمام ارضیت، حاکمیت ملی، رعایت حقوق بشر، حقوق زنان و اقلیت های قومی و مذهبی افغانستان و تأمین صلح و ثبات در افغانستان، تأکید مجدد کرده است.
در این قطعنامه همچنین از آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد خواسته شده که در مشوره با اعضای شورای امنیت، بازیگران مرتبط به مسائل افغانستان، از جمله زنان، جامعه مدنی و کشورهای منطقه یک نماینده ویژه در امور افغانستان تعیین کند.
شورای امنیت سازمان ملل متحد گفته است که این نماینده ویژه باید با تخصص قوی در مورد مسائل «جنسیت و حقوق بشر» تعیین شود و باید توصیه های ارزیابی مستقل افغانستان را بدون وارد کردن لطمه به کار یوناما، اجرایی کند.
در این ارزیابی، بدون نام بردن از هیچ کشوری، آمده است که چندین کشور عضو “حضور مداوم گروهها و افراد تروریست در داخل افغانستان از جمله اعضای القاعده را تایید میکنند”. این سازمان با استناد به گزارشهای اخیر سازمان ملل متحد افزوده که برخی از این گروهها با عناصر طالبان رابطه دارند.
شورای امنیت سازمان ملل متحد همچنین از برگزاری نشست فرستادگان و نمایندگان ویژه کشورها در امور افغانستان استقبال کرده و از خواستار این شده است که در این نشست پیشنهادات ارزیابی مستقل افغانستان مورد بحث قرار گیرد.
این شورا به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد وظیفه داده است که در ظرف 60 روز آینده از نتایج بحث ها در مورد پیشنهادات ارزیابی مستقل افغانستان، گزارشی به این شورا بدهد.