به گزارش هشت صبح، کشورهای همسایه بهویژه تاجیکستان همواره نگرانی خود را از افزایش تهدیدات تروریستی از خاک افغانستان تحت کنترل طالبان ابراز کردهاند. این کشورها طالبان را متهم به حمایت و تجهیز گروههای تروریستی منطقهای کردهاند. به گفته آنان، طالبان نتوانستهاند امنیت مرزها را تضمین کنند.
روسیه و پاکستان که از متحدان اصلی طالبان در منطقه شمرده میشوند نیز بارها از این گروه ابراز نارضایتی کردهاند. این دو کشور از طالبان خواستهاند که دست حمایت از گروههای تروریستی بهویژه مخالفان مسلح این کشورها بردارند. سفیر روسیه در تاجیکستان گفته است که گروههای تروریستی در جریان سال جاری بارها تلاش کردهاند از خاک افغانستان به تاجیکستان نفوذ کنند. این مقام روس افزوده که هیچگونه پیشرفتی در وعدههای طالبان منبی بر تامین امنیت مرزها با کشورهای همسایه به میان نیامده و قاچاق مواد مخدر صنعتی افزایش یافته است.
از سوی دیگر، روزنامه جمهوری اسلامی ایران ادعا کرده که جیشالعدل با حمایت طالبان در افغانستان پایگاه دارد و از حمایت لوژستیکی و سیاسی این گروه نیز برخوردار است. این ادعا همزمان با حمله این گروه به یک پایگاه انتظامی در ولایت سیستان و بلوچستان ایران مطرح شده است.
حمایت طالبان از گروههای شورشی منطقهای و پناه دادن به آنان در خاک افغانستان، از نگرانیهای اصلی جامعه جهانی بهویژه کشورهای منطقه است. این کشورها بهرغم تعامل با طالبان، با جدیت وضعیت گروههای تروریستی تحت حاکمیت رژیم این گروه را زیر نظر دارند و بارها نگرانیهای خود را با مقامهای ارشد طالبان در میان گذاشتهاند.
در تازهترین مورد، سمیون گریگوریف، سفیر روسیه در تاجیکستان، گفته است که طالبان هنوز امنیت مرزهای همسایهگان افغانستان را تضمین نکردهاند. به گفته او، گروههای افراطی مستقر در افغانستان در سال جاری بارها تلاش کردهاند به تاجیکستان نفوذ کنند.
خبرگزاری تاس روسیه به نقل از این مقام روس گزارش داده که کشورها هیچ پیشرفتی در تحقق وعدههای طالبان ندیدهاند. او افزوده است: «ما هیچ پیشرفت خاصی در تحقق وعدههای طالبان در مورد امنیت کشورهای هممرز با افغانستان نمیبینیم. در طول سال، افراطگرایان تلاش کردهاند از طریق مرز تاجیکستان و افغانستان به خاک تاجیکستان نفوذ کنند که خوشبختانه به سرعت توسط نیروهای امنیتی تاجیکستان سرکوب شدهاند.»
این دیپلمات روس افزوده که افغانستان در حوزههای اجتماعی و اقتصادی رو به سقوط است و این کشور به معنای واقعی کلمه در آستانه یک بحران انسانی شدید قرار دارد. او همچنان تصریح کرده که توجه جدی رهبران روسیه و تاجیکستان به موضوع افغانستان کاملاً موجه است.
سفیر روسیه در تاجیکستان، با اشاره به افزایش قاچاق مواد مخدر صنعتی از افغانستان، گفته که کشورهای غربی عملاً بودجه برنامههای مبارزه با مواد مخدر افغانستان را که از مرز تاجیکستان و افغانستان میگذرد، قطع کردهاند.
گریگوریف افزوده که یکی از عوامل بیثباتکننده دیگر در افغانستان، هجوم گسترده پناهجویانی است که توسط پاکستان اخراج و در ولایتهای شمالی جابهجا میشوند. به گفته او، با انتقال این مهاجران به شمال افغانستان، امکان تغییر ترکیب قومی وجود دارد. او هشدار داده است: «ممکن است عناصر تروریستی در میان آوارهگان وجود داشته باشند.»
در همین حال، قاسمشاه اسکندر، رییس مرکز مطالعات افغانستان و منطقه در تاجیکستان، در صحبت با روزنامه ۸صبح میگوید که اظهارات اخیر سفیر روسیه در دوشنبه، از نظر کارشناسان تاجیک، نشاندهنده تمایل به تغییر در سیاست روسیه نسبت به طالبان تلقی میشود. او تاکید میورزد که در گذشتهها، مقامهای امنیتی روسیه از نگرانیهای امنیتی در افغانستان سخن گفتهاند، اما دستگاه دیپلماسی این کشور با لحن ملایم و دیپلماتیک از طالبان انتقاد کرده است. به گفته او، سخنان سفیر روسیه با لحن تند و انتقادی، میتواند تغییر در سیاست مسکو در قبال طالبان پنداشته شود.
رییس مرکز مطالعات افغانستان و منطقه در تاجیکستان میافزاید که تجمع گروههای تروریستی در مرزهای شمالی افغانستان بهویژه در مرز با تاجیکستان و گسترش قاچاق مواد مخدر از نگرانیهای همیشهگی دوشنبه شمرده میشود. او اظهارات سفیر روسیه را تاییدی بر حقانیت موضع تاجیکستان در قبال گروههای تروریستی در خاک افغانستان میداند و تاکید میورزد که طالبان به تعهدات خود در این زمینه عمل نکردهاند.
آقای اسکندر از انتقال مهاجران اخراج شده از پاکستان به شمال افغانستان نیز ابراز نگرانی میکند. او با اشاره به صحبتهای سفیر روسیه در تاجیکستان مبنی بر حضور گروههای شورشی در میان مهاجران و تغییر بافت جمعیتی در شمال، تصریح میکند که در میان آنان احتمال میرود هزاران هراسافگن حضور داشته باشند و این برای ثبات و امنیت منطقه بهویژه تاجیکستان تهدید جدی شمرده میشود. به گفته او، انتقال مهاجران به شمال در کنار این که باعث تشدید اختلافهای قومی میشود، آسیای میانه را نیز با چالش جدی مواجه میسازد.
از سوی دیگر، دکتر فیاض غیاثی، دیپلمات پیشین در تاجیکستان، در صحبت با روزنامه ۸صبح میگوید که تاجیکستان از حضور گروههای تروریستی «انصارالله، تحریک ترکستان شرقی، داعش و سایر گروههای تروریستی نگران است.» به گفته او، نیروهای امنیتی تاجیکستان در سال روان میلادی چندین بار تروریستها را در مرز میان افغانستان و تاجیکستان دستگیر و یا هم از ورودشان جلوگیری کردهاند.
وی میافزاید: «طالبان هرازگاهی تروریستها را در ناامنسازی کشورهای همسایه شمالی بهویژه تاجیکستان همکاری کردهاند. بنابر یک گزارش تایید ناشده رهبری طالبان از قاری فصیحالدین، لوی درستیز این گروه، خواسته است تا با گروه داعش همکاری کند، و گفته است که آنها برادران مسلمان ما هستند و باید همکاری شوند.»
این دیپلمات پیشین میگوید که تاجیکستان نگرانیهای امنیتی خود را بارها مطرح کرده، اما طالبان توجهی در این زمینه نداشتهاند و برعکس قاچاق مواد مخدر در مرزهای شمالی افزایش یافته و سران این گروه در قاچاق دست دارند.
این نگرانیها در شمال افغانستان در حالی مطرح میشود که پس از حمله گروه جیشالعدل بر یک پاسگاه نظامی در ایران، روزنامه جمهوری اسلامی در یک مطلب تحلیلی نگاشته است که جیشالعدل با حمایت طالبان در افغانستان پایگاه دارد. این روزنامه ایرانی افزوده، از زمانی که جیشالعدل «حمایت لوژستیکی و سیاسی» طالبان را جلب کرد، «میشد حدس زد که دست به اقدامات شرورانهای خواهد زد.»
این رسانه ایرانی قبلاً ادعا کرده بود که طالبان مسوولیت امنیتی ولایتهای هرات، فراه و نیمروز را به گروه جیشالعدل و شبکه عبدالمالک ریگی سپردهاند. این دو شبکه متهم به انجام حملههای مرگبار در خاک ایران هستند.
محمد رضا بهرامی، سفیر پیشین ایران در افغانستان، در واکنش به حمله گروه جیشالعدل گفته است: «از نظر غرب تروریسم یک تهدید جهانی نیست، بلکه تهدید منطقهای برای کشورهای هدف عمدتاً جنوب و غرب آسیا و مناطقی در افریقاست.»
او افزوده است: «تجربه طالبان در مسیر تبدیل شدن به قدرت رسمی میتواند الگوی این گروهها قرار گیرد. این مساله امکان استفاده ابزاری از این گروهها را افزایش میدهد.»
از سوی دیگر، حمله جیشالعدل واکنش مقامهای دولت سابق افغانستان را نیز در پی داشته است. رحمتالله نبیل، رییس عمومی امنیت ملی حکومت سابق افغانستان، گفته که طالبان در سال ۱۴۰۰ به کمک جیشالعدل ولایت نیمروز را سقوط دادند.
همچنان دکتور رنگین دادفر اسپنتا، وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی سابق حکومت افغانستان، گفته است: «استقرار احتمالی طالبان در افغانستان به همفکران و حامیان آنها انگیزه میدهد.» او افزوده که هدف اساسی گروههای تروریستی ناآرامی در غرب آسیا و آسیای میانه است.
