پدیده زنان لابی گر طالبان از آن جهت حایز اهمیت است که رهبری گروه طالبان از روزی که این گروه در پانزدهم آگست سال 2021 کابل را تسخیر کرده در طی دو سال دستکم 50 فرمان و دستورالعمل در مورد زنان صادر کرده است که همه آن‌ها در راستای وضع محدودیت برای زنان بوده اند.
ممنوعیت دختران و زنان از رفتن به مکاتب بالای صنف ششم و دانشگاه، ممنوعیت زنان از کار در ادارات دولتی و سپس نهادهای خصوصی، ممنوعیت گشت و گذار زنان در شهر، ممنوعیت کار زنان در نهادهای بین المللی، ممنوعیت آرایشگاه‌های زنانه، ممنوعیت فعالیت حمامهای زنانه، ممنوعیت سفر زنان بدون محرم مرد، ممنوعیت زنان در محافل و مراسم مذهبی، و وضع ده‌ها ممنوعیت دیگر بخشی از پالیسی زن‌ستیزانه گروه طالبان بوده است. حتی برخی از نهادهای بین المللی خواستار آن شده اند که وضع ممنوعیتهای طالبان بر زنان به مثابه جنایت علیه بشریت ثبت شود.
با تمام این اوصاف اما گروهی از زنان مرتب در حال چانه‌زنی با نهادهای بین المللی و دولت‌های مختلف به نفع طالبان هستند. این گروه از زنان از هیچ کوشش و رسوایی برای سفیدنمایی طالبان و عملکرد این گروه تروریستی دریغ نمی‌ورزند و علاوه بر لابیگری در نزد دولت‌ها و نهادهای بین المللی در رسانه‌ها نیز تبلیغات نرم به منظور سفیدنمایی، تطهیر و مشروعیت بخشیدن طالبان به راه انداخته اند.
این گزارش به مشهورترین چهره‌های زنان لابی گر طالبان که در سطح بین المللی به نفع طالبان کار می‌کنند پرداخته است:
محبوبه سراج
محبوبه سراج نخستین زنی بود که به لابیگری برای طالبان مشهور شد. او در ماه فبروری 2023 در گفتگویی با فارن پالیسی گفت: «بعد از ۱۸ ماه بی‌رحمی، زمان آن رسیده است که به طالبان گوش سپرده شود.» خانم سراج در این گفتگو تاکید کرد که: «مذاکرات با طالبان باید آغاز شود. در غیر آن مردم فقیر افغانستان هزینه آن را خواهند پرداخت.»
خانم سراج در گفتگو با رسانه‌های داخلی نیز بارها سخنانی بر زبان آورده بود که مردم افغانستان به خصوص زنان از آن‌ها تبلیغ به نفع طالبان برداشت کردند و علیه وی انتقادهای تندی به راه کردند. در هر صورت خانم سراج شاید یکی از اولین زنانی باشد که به لابیگری برای طالبان متهم شده است و تا حدی به چهره منفور در نزد زنان تبدیل شده است.
در پی اظهارات جنجالی خانم سراج به حمایت از طالبان و لابیگری به نفع این گروه جنبش زنان معترض افغانستان که یک جنبش خودجوش است و پس از روی کار آمدن دو باره طالبان ظهور کرده است خواستار حذف نام محبوبه سراج از فهرست جایزه صلح نوبل شد.
اعضای این جنبش نامه‌ای را عنوانی انستیتیوت تحقیقات صلح اسلو فرستادند و در آن از نهاد مذکور خواسته شده است که نام محبوبه سراج را از فهرست نامزدان دریافت جایزه صلح نوبل حذف کند.
در نامه این جنبش آمده “محبوبه سراج از لابی‌گران و مدافعان تعامل با گروه طالبان است و علیه زنان معترض افغانستان عمل کرده‌است.”
بر بنیاد نامه جنبش زنان معترض، محبوبه سراج کوچک‌ترین تلاشی در جهت تامین صلح و حق کار و آموزش زنان در افغانستان انجام نداده‌است.
محبوبه سراج در سال 1948 میلادی در خانواده سلطنتی در کابل به دنیا آمد ولی به دلیل مخالفت‌هایی که با نظام سلطنتی کرد به یک چهره شناخته شده تبدیل گردید و در ابتدا مورد ستایش مردم قرار گرفت. او که به عنوان خبرنگار، فعال حقوق زن و تا حدی یک چهره شناخته شده سیاسی نیز است در نخستین روزهای سقوط طالبان در دور اول از آمریکا به کابل باز گشت و ادعا کرد که می‌خواهد از حقوق زنان دفاع کند. او در هنگام بازگشت دو باره طالبان در آگست سال 2021 برخلاف دیگران از کابل خارج نشد و به زندگی تحت حاکمیت طالبان رضایت داد.
محبوبه سراج از سوی مجله معتبر تایم در فهرست صد چهره تاثیرگذار سال 2021 قرار گرفت و از این طریق شهرت بیشتر کسب کرد.
انستیتوت تحقیقات صلح اسلو روز چهارشنبه 12 دلو، اعلام کرد که محبوبه سراج و نرگس محمدی فعال حقوق بشر ایرانی را برای دریافت جایزه صلح نوبل به کمیته نوبل معرفی کرده‌است.
امینه محمد
امینه محمد معاون سرمنشی ملل متحد یکی دیگر از زنانی است که به حمایت از طالبان و لابیگری برای این گروه متهم شده است. او که در اوایل سال 2023 پس از ممنوعیت زنان از کار در نهادهای بین المللی از جمله ملل متحد به قندهار سفر کرد و با مسولان دون پایه طالبان دیدارهایی داشت در تاریخ 30 حمل 1402 در دانشگاه پرینستون آمریکا گفت:
«در دو هفته آینده نشستی در منطقه برگزار خواهد شد و این اولین نشست نمایندگان کشورهای جهان و منطقه خواهد بود که سرمنشی سازمان ملل متحد در آن شرکت خواهد کرد. انتظار داریم تا در این نشست راه‌های را دریافت کنیم که بر اساس اصول و شرایط آیا می‌توانیم به سمت به رسمیت شناختن حکومت طالبان حرکت کنیم؟ من نمی‌دانم، اما باید در این مورد بحث شود. طالبان خواستار به رسمیت شناختن هستند و این ابزار فشار ما است.»
این گفته‌های امینه محمد انتقادهای بسیاری برانگیخت و بسیاری از مردم افغانستان به خصوص زنان علیه این اظهارات وی تظاهرات‌های گسترده‌ای را در سطح جهان به راه انداختند و آن را محکوم کردند.
در روزهای دهم تا دوازدهم ثور سال 1402 نزدیک به پانزده شهر مهم در سطح جهان شاهد برگزاری تظاهرات علیه اظهارات امینه محمد بود. در برخی از کشورها مهاجرین افغانستان فعالان حقوق زن شعارهایی علیه امینه محمد سر دادند و از وی به دلیل اظهارات بی‌شرمانه و فعالیت برای به رسمیت شناخته شدن طالبان خواستار عذرخواهی از زنان افغانستان شدند. در برخی از شهرها تظاهرات‌کنندگان شعار دادند: «امینه محمد شرمت باد.»
این انتقادها سبب شد که نشست دوحه قطر که به منظور بحث در باره به رسمیت شناخته شدن طالبان برگزار شده بود بی نتیجه و بدون کدام تصمیم جدی پایان یابد.
پس از این اظهارات برخی از حامیان طالبان از خانم امینه محمد انتقاد کردند که چرا آجندای نشست دوحه را افشا کرده است و بدین ترتیب به اهداف اصلی آن که بحث بر سر به رسمیت شناختن طالبان بوده است صدمه زده است.
مدینه محبوبی
یکی از زنانی که در روزهای اخیر نامش به عنوان لابی طالبان در محافل بین المللی بر سر زبان‌ها افتاده است خانمی جوان به نام «مدینه محبوبی» است. نام مدینه محبوبی زمانی بر سر زبان‌ها افتاد که در تاریخ 29 جوزای 1402 به عنوان مدافع حقوق بشر در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در مورد وضعیت زنان کشور، خواستار تعامل جهان با حکومت سرپرست طالبان شد.
پس از آن نامه‌ای افشا گردید که در پای آن گویا امضای سه هزار زن افغانستانی وجود دارد که خواهان تعامل جهان با گروه طالبان شده است. گفته شده است این نامه توسط مدینه محبوبی در بدل پرداخت پول اندک برای برخی از زنان محتاج تهیه شده است. نامه زمانی افشا شد که نهادی به نام مرکز مطالعات منازعه و امور بشردوستانه قطر تصمیم گرفت در تاریخ دوم اسد نشستی محرمانه با حضور نمایندگان زنان افغانستان در دوحه برگزار کند.
پس از افشای نام مدینه محبوبی به عنوان تهیه کننده نامه از طرف سه هزار زن افغانستانی به دولت‌ها و سازمان‌های بین المللی به منظور تعامل با گروه طالبان و به رسمیت شناختن این گروه انتقادها از هر طرف شروع شد و رسانه‌های بین المللی در پی آن برآمدند که مدینه محبوبی کیست.
در گزارشی که افغانستان انترنشنل منتشر کرد فاش شد که مدینه محبوبی معشوقه یکی از کارمندان سازمان ملل متحد در افغانستان است و توسط این فرد به نشست مهم حقوق بشر سازمان ملل به عنوان مدافع حقوق بشر دعوت شده و در جایگاه بالاتر از شهزاد اکبر رییس کمیسیون حقوق بشر افغانستان قرار گرفته است. در تصاویری که منتشر شده است پشت سر خانم مدینه محبوبی فردی که گفته شده است دوست خانم محبوبی است و توسط او به شورای حقوق بشر دعوت شده است دیده می‌شود.
در گزارشی که افغانستان انترنشنل در باره ماجرای خانم محبوبی منتشر کرد آمده است که هنوز پس از دو هفته از ختم جلسه شورای حقوق بشر زمان ملل در باره وضعیت زنان افغانستان و سخنرانی خانم محبوبی در این شورا، وی هنوز در خانه فردی اقامت دارد که دوست وی خوانده شده است و توسط او به این مرحله رسیده است.
این در حالی است که در تمام انتقادهایی که علیه خانم محبوبی شده تاکید گردیده است که او یک خانم پروژه بگیر بوده است و هیچ‌گونه سابقه فعالیت حقوق بشری ندارد.
نشستی که بنا بود به حمایت از طالبان در دوحه توسط سلطان برکت برگزار شود به دلیل رسوایی خانم محبوبی و هم‌چنین انتقاد بسیاری از زنانی که نام شان در پای نامه سه هزار زن ذکر شده بود به دلیل بی اطلاعی از چنین نامه‌ای لغو شد و برگزار نگردید.
رینا امیری
آخرین چهره‌ای که از میان زنان به عنوان لابیگر طالبان مشهور شده است رینا امیری است. رینا امیری خانم افغان الاصل آمریکایی است که پس از به حکومت رسیدن طالبان به عنوان نماینده خاص ایالات متحده در امور زنان و حقوق بشر برای افغانستان گماشته شده است. خانم امیری در روزهای اخیر همراه با تام وست دیگر نماینده خاص ایالات متحده در امور افغانستان سفرهای زیادی را ترتیب داده است که هدف اصلی آن تعامل با طالبان است.
رینا امیری پیش از این از طالبان انتقاد می‌کرد. اما چند روزی است که در توییت‌هایی که می‌کند مرتب از ضرورت تعامل با طالبان سخن می‌گوید. او قبلا چندین بار از نشست با اعضای گروه طالبان خودداری کرده بود اما در آخرین نشست نمایندگان ایالات متحده و گروه طالبان که در تاریخ‌های نهم و دهم اسد 1402 در دوحه قطر برگزار گردید حضور فعال داشت و پس از این نشست مطالبی را در توییترش مطرح کرد که بیشتر باعث انتقاد از سوی زنان افغانستان شد و او را به عنوان لابیگر طالبان مشهور ساخت.
وی در توییتی برای توجیه اشتراک خود در نشست دوحه نوشت که: «بنابر اصرار گسترده افغان‌ها و مدافعان حقوق بشر بر ضرورت تعامل مستقیم با طالبان در مورد حقوق بشر، به‌ویژه محدودیت‌های شدید علیه زنان و دختران، به همکارانم در گفت‌وگوهای مستقیم با طالبان پیوستم.»
پس از اشتراک وی در نشست دوحه انتقادهای بسیاری از خانم امیری صورت گرفته است. در این راستا گروهی از زنان در افغانستان و نیز گروهی از زنان افغان در پاکستان روز چهار شنبه 11 اسد 1402 در یک حرکت اعتراضی تحت عنوان «اعتراض در سکوت» دیدار خانم امیری با نمایندگان طالبان را محکوم کردند.
معترضان زن در حرکتی نمادین در حالی که دهان‌های خود را با استفاده از چسب بسته بودند، عکس‌های خانم امیری را پاره کرده و گفتند «زنان لابیگر گروه طالب به هیچ عنوان نماینده زنان افغانستان نیستند».
آن‌ها شعار دادند که: «به هیچ فردی وکالت نمی‌دهیم تا به نمایندگی از زنان افغانستان وارد تعامل با طالبان شود.»
هم‌چنین مایکل مک کال رییس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان ایالات متحده در توییتی که در حساب توییتر کمیته روابط خارجی نشر شده، از از اظهارات رینا امیری، درباره ضرورت تعامل مستقیم با طالبان انتقاد کرده است. او نوشت: «از زمانی که رینا امیری به عنوان نماینده خاص امریکا برای زنان تعیین شده است، طالبان فرمان‌های بیشتری برای سرکوب زنان صادر کرده است.»
فاطمه گیلانی
یکی از زنانی که تا کنون از ضرورت تعامل جهان با طالبان سخن گفته است خانم فاطمه گیلانی، رئیس سابق هلال احمر و عضو هیئت مذاکره‌کننده دولت پیشین افغانستان با طالبان است. او در بیست و یکم ۲۱ حوت 1400 خورشیدی در مجمع دیپلماسی آنتالیا در ترکیه در حمایت از طالبان گفت که «دنیا باید دولت این گروه را به رسمیت بشناسد، چون منزوی شدن دولت طالبان، تنها به ضرر این گروه نیست و همه زنان و مردان افغانستان از آن آسیب می‌بینند.»
به گزارش ایندیپندنت فارسی فاطمه گیلانی در جریان نشست افغانستان در مجمع دیپلماسی آنتالیا، سخنان مولوی امیر خان متقی، وزیر خارجه طالبان را در مورد صلاحیت طالبان برای دست‌یابی به ذخایر ارزی افغانستان و به رسمیت شناخته شدن از سوی جهان تایید کرد و گفت: «با آقای متقی در این مورد موافق هستم، چون افغانستان به صورت یکدست تحت حاکمیت دولت مرکزی به رهبری طالبان است.»
فاطمه گیلانی در این نشست افزود که به رسمیت شناخته شدن دولت طالبان باعث جلوگیری از زیان رسیدن به مردم افغانستان می‌شود، چون اگر طالبان به رسمیت شناخته نشود، تنها این گروه آسیب نمی‌بیند، بلکه همه زنان و مردان افغانستان از آن متاثر خواهند شد. او دولت انحصاری و تک قومی طالبان را «دولت افغان‌ها» خواند و از اقدام‌های اخیر طالبان از‌جمله بازگشایی دانشگاه‌ها تمجید کرد. او در پاسخ به این پرسش که طالبان با زور اسلحه قدرت را غصب کرده و آیا حاضر است یک نظم دموکراتیک و مردمی را در افغانستان برقرار کند، گفت: «اگر طالبان با زور به قدرت بازگشتند، دولتی که در ۲۰ سال گذشته حاکم بود نیز با زور آمده بود. قبل‌تر از آن، دولت مجاهدین (برهان‌الدین ربانی) نیز با زور آمده بود.»
