به گزارش روزنامه هشت صبح، نظامیان پیشین از زندگی رقتبار و آینده نامبهم خود شکایت دارند. آنان میگویند که زیر حاکمیت طالبان بین مرگ و ناامیدی دستوپنجه نرم میکنند. این نیروها تاکید میکنند که در کنار فقر و بیکاری، خطر بازداشت و انتقامگیری از سوی طالبان آنان را سایهوار تعقیب میکند. با این حال، نظامیانی که از زندانهای طالبان زنده برگشتهاند، روایتها وحشتناک و تکاندهندهای دارند.
براساس ادعای آنان، آویزان کردن از پا، شوک برقی دادن، بیخوابی و «شاشیدن» بهصورت زندانیان از شکنجههای رایج در زندانهای طالبان بوده است. این نظامیان پیشین تاکید میکنند که جامعه جهانی قربانیهایشان را در مبارزه مشترک با تروریسم نادیده گرفته و فراموش کردهاند.
آنان میافزایند که افزون بر بیکاری، در معرض بازداشت، شکنجه و کشتار توسط طالبان قرار دارند. به گفته این نیروها، آنها در افغانستان جایی برای زیستن ندارند و در کشورهای همسایه فرصت کار کردن برایشان مساعد نیست و در برزخ ناامیدی و بیسرنوشتی گیر ماندهاند. این در حالی است که براساس گزارشها، طالبان در دو ماه گذشته بیش از ۱۵ تن از نظامیان پیشین را بازداشت کرده و حدود ۱۴ تن دیگر را به قتل رساندهاند.
هزاران تن از نیروهای امنیتی پیشین که میلیونها شهروند کشور چشم امید به آنان دوخته بودهاند، اکنون خود در ناامیدی و یأس به سر میبرند. این نیروها میگویند که در بیست سال گذشته در مبارزه با تروریسم قربانیهای فراوان دادهاند و در حال حاضر وضعیت زندهگی خودشان ناامیدکننده است. آنان میگویند که فقر، بیکاری و انتقامگیری از سوی طالبان زندهگی را برایشان به کابوس مبدل کرده است.
شماری از نظامیان پیشین با اشاره به قربانیهای این نیروها در جریان دو دهه گذشته، میگویند که اکنون از ترس طالبان نمیتوانند بهطور آزادانه گشتوگذار کنند تا بتوانند برای معیشت خود لقمهای نان دستوپا نمایند. آنان تاکید میورزند که جامعه جهانی در بیست سال مبارزه علیه تروریسم، قربانیها و دستاوردهای آنها را نادیده گرفته و خود آنها را فراموش کرده است.
این نظامیان پیشین میافزایند که در افغانستان زیر کنترل طالبان جایی برای زیستن و فرصتی برای کار کردن ندارند و در کشورهای همسایه نیز در خطر بازداشت، اخراج اجباری و بیکاری دوامدار قرار دارند. به گفته آنان، وضعیت برایشان گنگ و آینده تاریک است.
نیروهای امنیتی پیشین در حالی از انتقامجویی طالبان سخن میزنند که براساس گزارشهای منتشرشده، طالبان در جریان دو ماه گذشته حدود ۱۴ تن از آنان را به قتل رسانده و دستکم ۱۵ تن دیگر آنان را بازداشت کردهاند. شماری از این نیروها به روزنامه ۸صبح میگویند که دهها تن از همسنگرانشان ناپدید شدهاند و صدها تن دیگر در زندانهای طالبان به سر میبرند، اما خانوادههای آنان از ترس این گروه، نمیخواهند موضوع رسانهای شود.
در تازهترین مورد، منابع از قتل یک نظامی پیشین به نام خلیلاحمد توسط طالبان در منطقه «عینومینه» شهر قندهار خبر دادهاند. به گفته منابع، خلیلاحمد شبهنگام از سوی طالبان بازداشت شده و سپس به قتل رسیده است.
با این حال، نظامیان پیشین که از زندانهای طالبان زنده برگشتهاند، روایتهای وحشتناک و تکاندهندهای از رفتار طالبان در قبال این نظامیان دارند. یکی از نظامیان پیشین که نمیخواهد نامش در گزارش ذکر شود، میگوید که شوک برقی، بیخوابی، آویزان کردن از پا، لتوکوب کردن، دشنام دادن، بین آب ایستاده کردن و پیچاندن پلاستیک به صورت برای بستن مجاری تنفس، از شکنجههای رایج در زندانهای این گروه است. او که خود این بدرفتاریها را تجربه کرده، روایتی دلخراش و مملو از وحشت از زندان طالبان دارد.
این نظامی پیشین که بهطور شدید شکنجه و تحقیر شده است، میگوید: «نخستین روز که دستگیرم کردند، وقتی به زندان انتقال دادند، چشمهایم بسته بود. یک نفر آمد، چند سیلی زد و سپس زنجیر را به پاهایم بسته کرد و از پای آویزان کرد. تا دو ساعت از پای آویزان بودم. از دهن و بینیام خون جاری شد و احساس میکردم رویم میکفد.» او میافزاید: «از هوش رفته بودم، در زمین غلتیده بودم. وقتی صدای پای آمد، صدا کردم قاری صاحب رویم را باز کن. نفر آمد به رویم شاشید و رفت. نفر دومی که از پشتش بود، برایش به پشتو گفت کار خراب کردی. آمد، رویم را به پشت برگشتاند و آب داد. رویم را شستم. این وضعیت دو روز دیگر تکرار شد.»
این نظامی پیشین تصریح میکند: «وقتی شوک برقی میدادند، میپریدم و سرم به دیوار میخورد و بیهوش میشدم و سپس سرم پلاستیک بسته میکردند و نفسم بند میشد. از حال میرفتم و به زمین میافتادم. دشنام میدادند، شلاق میزدند و هیچ عذر و زاری را نمیشنیدند.»
براساس روایت این نظامی پیشین، زندانهای طالبان به لحاظ بهداشتی نیز بهشدت «کثیف و بویناک» است. او تاکید میکند که آنان تنها روزی دو وقت نیم نان خشک به زندانیان میدادند و از طرف شب تا ساعت ۲:۰۰ صبح کسی حق خوابیدن نداشت و زمانی هم که کسی به خواب میرفت، با سیلی شکنجهگران طالب بیدار میشد. به گفته او، گاه این وضعیت تا صبح ناوقت ادامه پیدا میکرد. او تاکید میکند که وقتی شکنجه نمیشده، صدای داد و فریاد زندانیان دیگر که شکنجه میشدند، او را در وضعیت بدتر قرار میداده است. او میافزاید که زندانبانهای طالبان به زندانیان مریض دارو نمیدادند.
به گفته او، اکثر زندانیان در نتیجه نوشیدن آب غیرصحی دلبد و اسهال میشدند، اما اجازه رفتن به تشناب را نداشتند و اکثریت جابهجا تشناب میکردند. براساس روایت این نظامی پیشین، اگر قسمتی از بدن زندانی در اثر شکنجه طالبان سیاه و کبود میشد، بهخصوص پاها، فقط یک ملهم میدادند که بمالند و سپس با پلاستیک بپیچند و در آن وضعیت زندانیان را مجبور به دویدن میکردند.
افزون بر زندانهای رسمی طالبان، این گروه بازداشتگاههای شخصی نیز دارد. منابع در قندهار میگویند که شماری از اعضای طالبان، برخی از کارمندان محلی و نظامیان حکومت پیشین را در زندانهای شخصیشان زندانی کردهاند. همچنان والی قبلی طالبان برای کابل نیز بازداشتگاه شخصی داشته است.
یک منبع معتبر میگوید که والی قبلی طالبان در کابل که اکنون بهحیث والی این گروه در کاپیسا تعیین شده، زندان شخصی دارد و نظامیان پیشین را در آن شکنجه کرده و حتا به قتل رسانده است. منبع میگوید که ۸ تن در زندان او در زیر شکنجه جان باخته و سه تن دیگر مفقود شدهاند.
براساس روایت منبع، طالبان انواع شکنجه را در بازداشتگاههایشان علیه نیروهای امنیتی پیشین به کار میبرند. این منبع ادعا میکند: «مردها را به فرق ایستاد میکردند، در آله تناسلیشان سنگ بسته میکردند، زیر پایشان آب میانداختند، به خواب نمیماندند، صدای لتوکوب و جیغ دیگران هر لحظه زندانیان را به شکنجه دیگری میبرده است.»
او تصریح میکند تا زمانی که نتواند به یک جای امن برسد، چشمدیدهایش را بهگونه اساسی با رسانهها در میان گذاشته نمیتواند.
طالبان اما بارها تاکید کردهاند که به فرمان عفو عمومی رهبر خود متعهدند و هیچ کسی را به شمول نظامیان پیشین مورد شکنجه و بازداشت قرار نمیدهند. ذبیحالله مجاهد، سخنگوی این گروه، بهتازهگی در واکنش به گزارش یوناما گفته است که در زندانهای طالبان کسی شکنجه نمیشود.
این در حالی است که دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما)، در تازهترین مورد از ثبت بیش از یک هزار و ۶۰۰ مورد نقض حقوق بشر توسط طالبان در هنگام بازداشت افراد پرده برداشته است. به گفته این نهاد، رفتار طالبان در قبال زندانیان «غیرانسانی و تحقیرآمیز» بوده است. یوناما پیش از این گفته است که بیش از ۴۲۴ مورد بازداشت و حبس خودسرانه مقامها و اعضای نیروهای پیشین دفاعی و امنیتی و ۱۴۴ مورد شکنجه آنان را نیز از زمان تسلط طالبان ثبت کرده است.
گفتنی است که پس از برگشت طالبان به قدرت، هزاران نیروی امنیتی پیشین به کشورهای همسایه پناه بردهاند و اکنون در معرض اخراج اجباری قرار دارند. بهتازهگی نظامیان پیشینی که به پاکستان رفتهاند، از وضعیت دشوار و آینده مبهم خود شکایت کردهاند. آنان از کشورهای غربی خواستهاند که به وضعیت آنان و پروندههای مهاجرتیشان رسیدهگی کنند.