سازمان حقوق بشری رواداری، روز شنبه، ۱۲ حوت 1402، با انتشار گزارشی در مورد وضعیت حقوق بشر در سال ۲۰۲۳ در افغانستان اعلام کرد این کشور شاهد بدتر شدن وضعیت حقوق بشری است. در جریان سالی که گذشت دستکم ۵۰۶ نفر در حوادث مختلف، از جمله حمله‌های تروریستی کشته شدند و ۲۶۶ نفر دیگر مجروح شدند.
در گزارش رواداری آمده است شش حمله انتحاری و انفجاری در جریان سال ۲۰۲۳ در افغانستان، جان ۸۶ نفر را گرفت و ۱۵۱ نفر دیگر را مجروح ساخت که بیشتر قربانیان شهروندان هزاره و شیعه افغانستان بودند. بیشتر این حمله‌ها را داعش خراسان برعهده گرفته است.
در این میان ۳۶۵ نفر در جریان سال ۲۰۲۳ در حمله‌های هدفمند و مرموز در سراسر افغانستان کشته شدند و ۶۳ نفر دیگر در این حمله‌ها مجروج گردیدند. بقیه قربانیان، در حوادثی مانند انفجار مین‌های برجا مانده از جریان درگیری‌های نظامی از میان غیرنظامیان قربانی گرفته است.
دریافت‌های این گزارش نشان می‌دهد که بیشتر قربانیان قتل‌های هدفمند و مرموز در افغانستان کارکنان دولت پیشین به ویژه نظامیان، مخالفان، منتقدان و فعالان حقوق بشر بوده‌اند. از طالبان و «افراد ناشناس» به عنوان عاملان این قتل‌ها نامبرده شده است.
سازمان رواداری اعلام کرد به دلیل کتمان حقیقت از سوی طالبان در مورد حوادثی که در افغانستان رخ می‌دهند، نتوانسته است دلیل و انگیزه بسیاری از قتل‌ها را روشن سازد.
در این گزارش همچنین آمده است که اداره استخبارات (اطلاعات) و نهاد اطلاعات و فرهنگ طالبان به رسانه‌ها و خبرنگاران در افغانستان هشدار داده است که از انتشار گزارش در مورد حوادث امنیتی و قضایای مرتبط به قتل افراد خودداری کنند.
در میان افرادی که در جریان ۲۰۲۳ در افغانستان کشته شدند، نام ۸۲ تن از کارمندان نظامی و غیر نظامی دولت پیشین افغانستان دیده می‌شود. همچنین ۲۱ نفر در جریان سال ۲۰۲۳ به اتهام همکاری و عضویت در گروه‌های مخالف طالبان از جمله جبهه مقاومت ملی به قتل رسیده‌اند. در بیشتر موارد این افراد به دست اعضای طالبان بازداشت شده و به صورت خودسرانه و بدون اثبات اتهام تیرباران شده‌اند. همچنین در جریان این سال، ۳۰ نفر از کارمندان دولت پیشین به اتهام‌های مختلف از جمله همکاری با جبهه‌های مخالف طالبان بازداشت و ناپدید شده‌اند.
در گزارش سازمان رواداری آمده است که در جریان سال ۲۰۲۳، دستکم ۶۲۳ نفر از جمله ۵۵ زن در ۲۲ استان افغانستان به صورت خودسرانه بازداشت و زندانی شده‌اند. در این میان ۹۰ تن از فعالان حقوق بشر و فعالان مدنی به اتهام تبلیغ علیه نظام بازداشت و زندانی شده‌اند. افراد بازداشت شده پس از سپری کردن چندین روز در زندان‌های طالبان، با تضمین اینکه حرفی علیه طالبان نمی‌زنند آزاد شده‌اند و در بیشتر موارد مجبور به ترک کار و وظایف خود در نهادهای دولتی و غیر دولتی شده‌اند.
شکنجه و قتل در زندان های طالبان
گزارش رواداری از شیوه‌های مختلف شکنجه و همچنین شکنجه‌های منجر به قتل در زندان‌های رژیم طالبان پرده برداشته است. در این گزارش آمده است که در سال ۲۰۲۳ دستکم ۱۶ نفر در زندان‌های طالبان در نتیجه شکنجه به قتل رسیده‌اند. طالبان زندانیان را به شیوه‌های مختلف، از جمله خفه کردن با آب سرد یا گرم، آویزان کردن از سقف، خفه کردن با خریطه پلاستیک، خیس کردن با آب سرد و قرار گرفتن در دمای به شدت سرد شکنجه کرده است.
شماری از زندانیانی که تجربه شکنجه‌های شدید را در زندان‌های طالبان دارند به اتهام همکاری با جبهه مقاومت ملی بازداشت شده‌اند. منابع نزدیک به خانواده‌های قربانیان به سازمان رواداری گفتند که طالبان با انکار شکنجه قربانیان، ادعا کرده‌اند که افراد کشته شده، در نتیجه بیماری در زندان‌ها جان داده‌اند، اما در همه موارد آثار شکنجه بر بدن قربانیان مشاهده است.
سازمان رواداری از سازمان ملل متحد، کشورهای حامی حقوق بشر و نهادهای مدافع حقوق زنان خواست که حقوق بشر و حقوق زنان را در افغانستان، در اولویت تصمیم‌گیری‌های خود قرار دهند. این سازمان همچنین از سازمان ملل متحد خواست با نظارت بر زندان‌های طالبان، از شکنجه، قتل و بدرفتاری با زندانیان جلوگیری کند.
سازمان رواداری، تبعیض نظام‌مند علیه زنان در افغانستان را مصداق عینی جداسازی جنسیتی دانست و گفت عملکرد طالبان در برابر زنان منجر به افزایش و گسترش فقر، خشونت و افراطی‌گری شده است.
