حملات تروریستی و کشتار هدفمند در طی چند دهه منازعه دوامدار در افغانستان به خصوص در طی یک و نیم دهه اخیر علیه اهداف غیر نظامی و افرد ملکی توسط گروههای تروریستی به یک معضل ملی تبدیل شده بود.
هرچند در هر منازعه و جنگ گاه مردم ملکی قربانیان ناخواسته میان دو طرف جنگ میباشد اما اینکه مردم ملکی در مراکز غیر نظامی از قبیل اماکن مذهبی مانند مساجد، معابد، درمسالها، مکاتب، دانشگاهها، کلوپهای ورزشی، شفاخانهها، بازار و جادهها مورد حملات هدفمند و عمدی قرار بگیرند، تنها در جنگ طالبان و سایر گروههای تروریستی با حکومت جمهوری سابق در تاریخ افغانستان سابقه دارد. چنانکه سرپرست وزارت داخله طالبان و رهبر گروه حقانی (شاخه حقانی گروه طالبان) در 24 فوریه 2022 به صراحت و با افتخار اعلام کرد که جنگجویان این گروه طی 20 سال گذشته 1050 حمله انتحاری انجام دادهند. (العربیه فارسی، 24 فوریه 2022م)
اینکه پشتوانه فکری این نوع حملات و کشتار مردم ملکی در جادهها، شهرها، مساجد، عبادتگاها، مکاتب، شفاخانهها، هوتلها و مسیرها چیست و با چه دلایل و مستندات شرعی و فقهی از نظر آموزههای اسلامی همخوانی دارد، نیازمند تحقیق و پژوهش جدی میباشد.
آنچه از ظاهر امر پیداست، کشتار مردم ملکی و غیر نظامی آن هم به صورت هدفمند و عمدی نه از سر اتفاق، در شریعت که طالبان مدعی پیروی از آن است جواز ندارد و طبق آیه شریفه 93 سوره نساء «وَمَن يَقْتُلْ مُؤْمِنًا مُّتَعَمِّدًا فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِدًا فِيهَا وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَلَعَنَهُ وَأَعَدَّ لَهُ عَذَابًا عَظِيمًا و هر کس، فرد با ایمانى را از روى عمد به قتل برساند، مجازات او دوزخ است؛ در حالى که جاودانه در آن خواهد بود و خداوند بر او غضب مىکند و او را از رحمتش دور مىسازد و مجازات بزرگى براى او آماده ساخته است» کشتار مردم بیگناه و مسلمان به هر دلیل و بهانهای غیر مشروع است و جایگاه قاتل/ قاتلان جهنم است و خداوند وعده مجازات شدید به آنها داده است.
برای اینکه جنایات صورت گرفته در این مدت، مستند و ثبت شود، در این گزارشگونه فهرستی از گاهشمار حملات تروریستی گروه طالبان در طی سالهای گذشته که یا خود این گروه مستقیم مسئولیت آن حملات را به عهده گرفته است و یا زمینهساز حملات سایر گروههای تروریستی از جمله گروه داعش را علیه مردم بیگناه و غیر نظامی در اماکن مذهبی و مراسم دینی فراهم کرده است، ارائه میشود.
هرچند لیست تمام حملات انتحاری که تنها یک گروه حقانی در طی 20 سال بیش از 1050 حمله انتحاری انجام داده و کشتار مردم بیگناه توسط طالبان و یا گروههای همپیمان آن بسیار طولانی است که در اینجا نمیشود به همه آنها پرداخت بلکه در این نبشته مشخصا حملات و کشتار هدفمند مردم ملکی توسط طالبان و گروههای اقماری آن در اماکن و آیینهای مذهبی به صورت گاه شمار اشاره میشود.
هرچند قبل از سال 1390 حملات گروههای تروریستی بر اماکن و مراسم مذهبی به ندرت اتفاق افتاده است اما از سال 1390 به بعد بخصوص در خلال سالهای 1395 تا 1400 مراکز و اماکن مذهبی عمدتاً اهل تشیع و هزارهها به شدت مورد حملات انتحاری و کشتار گروههای تروریستی قرار گرفتند و حتی در زمان حاکمیت دو ساله این گروه نیز این درامه به شکل گستردهتر و پیچدهتر ادامه یافت!.
طبق یک گزارش دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان تنها در سال 2016 بیش از 42 حمله انتحاری بر مساجد، علما و اجتماعات شیعیان و هزارهها صورت گرفته است. برخی از این حملات کور که مردم بیگناه زیادی را به کام مرگ کشاندند، با محکومیت گسترده داخلی و خارجی روبرو شدند که حتی گروه طالبان نیز در ظاهر خود را از آن تبرئه نموده و آن را محکوم کردند اما بر همگان روشن است که پشت این حملات کور و تروریستی یا مستقیما گروه طالبان حضور داشته و دارد و یا زمینهساز آن است و لو در ظاهر هیچ گروهی مسئولیت آن را بر عهده نگرفته باشند و یا گروه موهوم و موسوم به نام داعش مسئولیت آن را بر دوش گرفته باشد.
طبق آمار به دست آمده از حملات تروریستی بر اماکن و آیینهای مذهبی و دینی در طی این مدت 719 نفر کشته و بیش از 1259 تن دیگر زخمی شدند که در ادامه فهرست اجمالی این حملات تروریستی اشاره میشود.
1- 15 قوس 1390: نخستین بار مراسم عاشورای حسینی در زیارت ابوالفضل در شهر کابل مورد حمله انتحاری قرار گرفت. در این حمله بیش از 54 تن کشته و بیش از 164 تن دیگر زخمی شدند.
2- 15 قوس 1390: در انفجار که عزاداران حسینی را در شهر مزارشریف هدف قرار داده بود، 6 نفر کشته و بیش از 20 نفر زخمی شدند.
3- 15 قوس 1390: همزمان با روز عاشورا انفجار دیگری در قندهار رخ داد که منجر به زخمی شدن 5 نفر شد.
4- 23 ثور 1394: حمله به مسجد جامع هلمند توسط دو عامل انتحاری که در آن بیش از 6 نفر کشته و 12 نفر دیگر زخمی شدند که سه نفر از کشته شدگان غیر نظامی بودند. این حمله بر همایش محو خشونت که توسط وزارت حج و اوقاف در مسجد جامع این شهر با حضور بیش از 50 تن از علماء برگزار شده بود، صورت گرفت.
5- 21 میزان 1395: حمله مسلحانه بر عزاداران حسینی در مسجدی در ولسوالی بلخ ولایت بلخ منجر به کشته شدن 14 تن و زخمی شدن 70 نفر دیگر شد.
6- 30 میزان 1395: حمله مسلحانه بر مسجد زیارتگاه سخی در شهر کابل صورت گرفت که در این حمله 78 تن کشته و دستکم 58 تن دیگر زخمی شدند. قربانیان این حمله تروریستی افراد ملکی از جمله زنان و کودکان بودند.
7- 1 قوس 1395: حمله انتحاری بر مسجد باقر العلوم واقع در جاده فیض محمد کاتب در ناحیه شش شهر کابل در مراسم اربعین امام حسین رخ داد که در نتیجه ان 32 تن کشته و 64 نفر دیگر زخمی شدند. همه قربانیان غیر نظامی و از جمله کودکان بودند.
8- 16 جوزا 1396: انفجار تروریستی در مقابل دروازه شمالی مسجد جامع هرات صورت گرفت که بر اثر آن 7 نفر کشته و بیش از 16 نفر زخمی شدند.
9- 25 جوزا 1396: حمله بر مسجد الزهرا واقع در جاده شهید مزاری غرب کابل در مراسم شب احیای ماه رمضان که بر اثر آن 4 تن کشته و 8 تن دیگر زخمی شدند.
10- 11 اسد 1396: حمله مهاجمان انتحاری بر نمازگزاران مسجد جوادیه غرب شهر هرات صورت گرفت که بر اثر آن 32 تن کشته و 64 تن دیگر زخمی شدند.
11- 3 سنبله 1396: حمله مسلحانه بر مسجد امام زمان واقع در قلعه نجارها در شمال شهر کابل صورت گرفت که بر اثر آن 28 تن کشته و بیش از 50 تن زخمی شدند. این حمله هنگام برگزاری نماز جمعه در این مسجد رخ داد.
12- 28 میزان 1396: حمله انتحاری بر مسجد امام زمان کابل واقع در دشت برچی صورت گرفت که در آن 39 تن کشته و 45 تن دیگر زخمی شدند.
13- 28 میزان 1396: انفجار بر یک مسجد در ولایت غور صورت گرفت که این انفجار باعث کشته شدن 20 تن و زخمی شدن بیش از 10 تن دیگر شد.
14- 1 حمل 1397: همزمان در جشن نوروز انفجاری دیگری در نزدیکی زیارتگاه سخی رخ داد که در این انفجار حداقل 33 نفر کشته و بیش از 65 تن دیگر زخمی شدند.
15- 19 سنبله 1398: در پی انفجار در مسیر عزاداران حسینی در شهر مزار شریف یک نفر کشته و دو نفر زخمی شدند.
16- 25 میزان 1398: حمله انتحاری بر نمازگزاران در شهر هسکهمینه ولایت ننگرهار که بر اثر آن 64 تن کشته و 34 نفر از جمله 5 کودک زخمی شدند.
17- 7 حمل 1399: بر اثر حمله انتحاری بر «درمسال» عبادتگاه سیکها در شهر کابل، 25 تن کشته و 8 تن دیگر زخمی شدند.
18- 14 ثور 1399: با انفجار بمب در یک مسجد در روستای محمدحسن شهرستان خیرکوت ولایت پکتیا 16 غیرنظامی (از جمله 4 کودک و 4 تن افراد نظامی) زخمی شدند.
19- 18 ثور 1399: براثر تیراندازی بر نمازگزاران در شهر «مهترلام» ولایت لغمان 1 غیرنظامی کشته و 1 تن دیگر زخمی شد.
20- 23 ثور 1399: بر اثر حمله انتحاری در مراسم نماز میت در شهرستان «کوزکنر» ولایت ننگرهار 51 غیر نظامی کشته و 159 تن دیگر (از جمله 6 کودک) زخمی شدند.
21- 26 ثور 1399: با انفجار بمب در نزدیک مسجدی در شهرک «عینومینه» شهر قندهار 2 غیرنظامی کشته و 3 تن دیگر زخمی شدند.
22- 30 ثور 1399: با تیراندازی افراد ناشناس بر نمازگزاران در یک مسجد هنگام افطار روزه در روستای «خلازایی» در شهر «چاریکار» ولایت پروان 7 غیرنظامی کشته و 13 دیگر زخمی شدند.
23- 30 ثور 1399: با تیراندازی افراد ناشناس بر نمازگزاران در یک مسجد در روستای «گورچکو» شهرستان «صبری» ولایت خوست 4 غیر نظامی (از جمله 1 کودک) کشته و 2 تن دیگر (از جمله 1 کودک) زخمی شدند.
24- 13 جوزا 1399: با انفجار ماین در مسجد وزیر اکبرخان شهر کابل 2 غیر نظامی (از جمله مولوی محمدایاز نیازی) کشته و 5 تن دیگر زخمی شدند.
25- 23 جوزا 1399: در انفجار مسجد «شیرشاه سوری» در «کارته چهار» شهر کابل 2 غیرنظامی (از جمله امام مسجد) کشته و 15 تن دیگر زخمی شدند.
26- 23 اسد 1399: با تیراندازی چهار فرد مسلح بر نمازگزاران در مسجد عثمان در ناحیه هفتم شهر «میمنه» ولایت فاریاب تعداد غیرنظامی کشته و ١١ تن زخمی شدند.
27- 16 میزان 1400: بر اثر حمله انتحاری بر مسجد شیعیان در منطقه خان آباد شهر قندوز 55 تن کشته و بیش از 140 تن زخمی شدند.
28- 23 میزان 1400: انفجار در مسجد شیعیان قندهار بیش از 30 تن کشته و دهها تن زخمی شدند.
29- 1 ثور 1401: حمله تروریستی بر نمازگزاران مسجد سه دکان مزار شریف صورت گرفت که بر اثر آن بیش از 30 تن کشته و بیش از 90 نفر دیگر زخمی شدند.
30- 10 ثور 1401: بر اثر انفجار در مسجد و خانقاه خلیفه صاحب در شهر کابل 66 تن کشته و بیش از 78 تن دیگر مجروح شدند.
31- 28 جوزا 1401: حمله بر عبادتگاه سیکها در کابل که بر اثر آن سه نفر کشته و دست کم 7 نفر زخمی شدند.
32- 16 سرطان 1401: بر اثر انفجار در پل سوخته کابل که با هدف کشتار عزاداران حسینی صورت گرفت، نزدیک به 100 نفر کشته و زخمی شدند.
33- 7 سرطان 1402: بر اثر تیراندازی افراد طالبان بر عزاداران حسینی در روز عاشورا در نوآباد غزنی 2 تن کشته و بیش از 12 تن دیگر زخمی شدند.