اخیرا با توجه به تشدید درگیری‌ها و منازعه خاورمیانه سه تن از رهبران اصلی جریان موسوم به محور مقاومت توسط اسرائیل ترور شدند که واکنش‌های گسترده‌ای را در جهان اسلام در پی داشته است.
ترور اسماعیل هنیه رهبر سیاسی حماس در تهران، ترور سید حسن نصرالله رهبر حزب الله لبان و در نهایت شهادت یحیا سنوار رهبر جدید حماس و جانشین اسماعیل هنیه در سرزمین‌های اشغالی از مهم‌ترین رخدادهای هفته‌های اخیر بوده است که همگی توسط اسرائیل صورت گرفته اند.
حوادث فوق هرکدام مدتی در سرخط تمام خبرگزاری‌ها و رسانه‌های جهان قرار گرفته است و واکنش‌های بسیاری به خصوص در جهان برانگیخته اند. در این میان اما واکنش طالبان به سه حادثه فوق بحث‌های زیادی را برانگیخته است و نوع نگاه این گروه به سه حادثه فوق مورد توجه رسانه‌ها و تحلیل‌گران قرار گرفته است.
واکنش‌های گسترده طالبان به شهادت اسماعیل هنیه
گروه طالبان در واکنش به شهادت اسماعیل هنیه بلافاصه اعلان موضع کرد و یک روز پس از حادثه آن را به طور رسمی محکوم کرد، اما پس از آن در باره شهادت سید حسن نصرالله رهبر حزب الله لبنان این گروه هیچ موضعی نگرفت و در باره آن سکوت کرد و پس از آن در باره شهادت یحیا سنوار نیز اعلامیه صادر کرد و آن را محکوم کرد.
در پی شهادت اسماعیل هنیه اداره و مقامات طالبان در سطوح مختلف موضع گرفتند و آن را تسلیت گفتند و محکوم کردند. ملاحسن آخوند رئیس الوزرای طالبان، ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان، انس حقانی از مقامات ارشد و عضو شبکه حقانی، عباس استانکزی معین وزارت خارج، حمدالله وثیق رئیس تربیت بدنی طالبان، خالد زدران سخنگوی پلیس کابل، رسانه الاماره رسانه رسمی طالبان، لطف الله خیرخواه معین وزارت تحصیلات طالبان و ده‌ها مقام طالبان در سطوح مختلف به شهاد اسماعیل هنیه واکنش‌های مختلف و غالبا عاطفی نشان دادند و آن را ضایعه بزرگ برای مقاومت فلسطین خواندند.
در پیام ذبیح الله مجاهد آمده است: «شهید اسماعیل هنیه یک رهبر مسلمان، باهوش و مدبر فلسطینی بود که در مبارزه و جهاد موفق فداکاری نمود و نذر خود در این راه را پوره کرد.»
در پیام انس حقانی نیز که در صفحه ایکس منتشر شده، آمده است: «شهید هنیه بدهی خود را در برابر دین و آزادی با زندان، تبعید، مبارزه سخت و شهادت بسیاری از اعضای خانواده با درک کامل و امانتداری ادا کرد.»
سکوت طالبان در پی شهادت سید حسن نصرالله
حدود دو ماه پس از ترور اسماعیل هنیه در تهران سید حسن نصرالله رهبر حزب الله لبنان در یک حمله هوایی اسراییل در اقامتگاهش در بیروت به شهادت رسید. شهادت سید حسن نصرالله به دلیل موقعیت خاص حزب الله به عنوان بزرگ‌ترین جبهه نظامی علیه اسرائیل در منطقه بیشتر از شهادت اسماعیل هنیه مورد توجه محافل سیاسی و رسانه‌های بین المللی قرار گرفت. اما این حادثه بزرگ در تحولات فعلی منطقه خاورمیانه از سوی طالبان با سکوت مواجه شد و این گروه بدون واکنش از کنار آن عبور کرد.
سکوت و عدم واکنش طالبان در برابر شهادت سید حسن نصرالله از آن جهت مورد توجه قرار گرفت که قبلا برخی از مقامات و رسانه‌های ایرانی طالبان را به عنوان یکی از اعضای محور مقاومت تبلیغ کرده بودند و برخی از مقامات ایرانی آن را جنبش اصیل منطقه نام برده بود.
برخی از رسانه‌های ایرانی تنها واکنشی را که از سوی طالبان در قبال شهادت سید حسن نصرالله منتشر کرده اند و آن را به عنوان و اکنش طالبان محسوب کرده اند، واکنش سهیل شاهین رییس دفتر سیاسی طالبان در قطره بوده است که آن هم یک واکنش نسبتا خنثی و ضمنی است.
این رسانه‌های ایرانی چون قبلا از طالبان به عنوان یکی از جنبش های محور مقاومت تبلیغ کرده اند برای توجیه تبلیغات خود این واکنش را مهم جلوه داده و با آب و تاب به عنوان واکنش طالبان به شهادت سید حسن نصرالله منعکس کرده اند.
واکنش‌های گسترده طالبان به شهادت یحیا سنوار
پس از شهادت سید حسن نصرالله، رهبر جدید حماس یحیا سنوار در یک حمله نظامی اسرایئل در یکی از مناطق غزه به شهادت رسید که آن هم مورد توجه گسترده قرار گرفت و طالبان نیز بلافاصله در باره آن موضع گرفتند و سوگواری کردند.
اداره نشرات الاماره در بیانیه‌ای نوشته ست: «با کمال تأسف و اندوه، خبر شهادت مجاهد بزرگ، یحیی السنوار، که در راه خداوند و دفاع از سرزمین مقدس فلسطین و مقدسات امت اسلامی جان خود را فدا کرد، دریافت کردیم. در این اندوه بزرگ با شما همدردیم و شهادت این قهرمان را به مردم فلسطین و تمام امت اسلامی تسلیت عرض می‌کنیم.»
ملاحسن آخوند رئیس الوزرای طالبان نیز طی پیامی شهادت السنوار را تسلیت گفت و آن را شهادت در راه الله تعالی آرمان بزرگ مجاهدان مبارز دانست و نوشت:.«ما شهادت برادر مجاهد و قهرمان یحیی السنوار را به جنبش اسلامی حماس، تمام مجاهدین و به ویژه ملت مظلوم و مجاهد فلسطین تسلیت می‌گوییم.»
وی افزوده است: «اسرائیل اشغالگر فراموش نکند شهادت بزرگان مجاهدین بیش از پیش مبارزه جهادی در برابر دشمن را تسریع نموده و چندین برابر قوت می‌بخشد.»
رئیس الوزرای طالبان نوشته است: «ما از تمام مسلمانان جهان می‌خواهیم که از داعیه مردم مظلوم فلسطین حمایت نمایند، در کنار آنان قرار گیرند و در این خصوص تکلیف الهی را که به همه راجع می‌گردد، ادا کنند.»
انس حقانی، مرکز رسانه‌های حکومت طالبان، مهاجر فراهی معین وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان، خالد زدران سخنگوی پلیس طالبان در کابل و ده‌ها تن از مقامات طالبان به خبر شهادت یحیا سنوار واکنش نشان دادند.
واکنش طالبان در باره شهادت یحیا سنوار مانند موضع‌گیری متنوع در برابر شهادت اسماعیل هنیه در میان مقامات عالی رتبه طالبان، به اندازه‌ای بوده است که ایرنا، خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی آن را گسترده و وسیع توصیف کرده است.
چرا طالبان در قبال شهادت سید حسن نصرالله سکوت کرد؟
بی بی سی به طور رسمی از یکی از مقامات وزارت خارجه طالبان نقل قول کرده است که این گروه در باره شهادت سید حسن نصرالله هیچ پیامی منتشر نکرده و موضع رسمی نگرفته است.
بی بی سی در باره علت سکوت طالبان نسبت به شهادت سید حسن نصرالله نوشته ست: «گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد که احتمالا سکوت حکومت طالبان در مورد کشته شدن حسن نصرالله برخاسته از دیدگاه آنها در برابر مسائل فرقه‌ای در دنیای اسلام باشد».
شبکه خبری افغانستان انترنشنل نیز نوشته است: «برخورد دوگانه طالبان به کشته شدن رهبران حماس و حزب‌الله، توجه کاربران شبکه‌های اجتماعی را جلب کرده است. برخی کاربران نوشتند که مقامات طالبان به کشته شدن یحیی سنوار و اسماعیل هنیه، رهبران حماس که یک جنبش جهادی سنی‌مذهب است، واکنش «عاطفی» و «احساساتی» از خود نشان داده‌اند؛ اما در برابر کشته شدن حسن نصرالله، رهبر جنبش شیعه‌مذهب حزب‌الله لبنان سکوت کرده‌اند.»
ایراف خبرگزاری نزدیک به دولت ایران نیز نوشته است: «شهادت یحیی السنوار، رهبر جنبش حماس، در هفته‌های اخیر واکنش‌های متنوعی را از سوی مقامات حکومت سرپرست طالبان به دنبال داشته است. این در حالی است که طالبان در برابر شهادت سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب‌الله، سکوت کرده بود. این تفاوت در واکنش‌ها نشان‌دهنده تعارضات احتمالا ایدئولوژیک و سیاسی در مواضع این گروه است و می‌تواند به درک بهتر از دینامیک‌های سیاسی و مذهبی در منطقه کمک کند.»
در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها سکوت طالبان در قبال شهادت سید حسن نصرالله و موضع‌گیری گسترده در قبال شهادت اسماعیل هنیه و یحیا سنوار مورد تحلیل و ارزیابی‌های زیادی قرار گرفته است و عمده‌ترین دلیلی که مطرح شده است، ترس طالبان از قطع کمک‌های هفته‌ای ایالات متحده به این گروه در پی موضع آن نسبت به شهادت سید حسن نصرالله دانسته شده است. اما به نظر می‌رسد این دلیل چندان منطقی نیست. زیرا اسماعیل هنیه و یحیا سنوار هردو در لیست ایالات متحده قرار داشتند و اگر بنا است کمک ایالات متحده به طالبان قطع شود و این گروه از آن هراس داشته باشد، در باره این دو نیز نباید موضع می‌گرفتند. پس معلوم است که دلیل اصلی در جای دیگر نهفته است.
خبرگزاری جمهور در مقاله تندی به این موضوع واکنش نشان داده و خطاب به طالبان نوشته است: «اکنون که در شهادت مظلومانه سیدحسن نصرالله با یک عمر مبارزات قهرمانانه اش، سکوت کرده اید و شاید زیر پوستین و ریش های درازتان لبخند زده اید؛ تهی بودن و پروژه ای بودن خودتان را به اثبات رسانده اید.»
خبرگزاری «روایت» در مطلبی با عنوان «چرا طالبان شهادت دبیرکل حزب الله را محکوم نکردند؟» چهار دلیل عمده را برای سکوت طالبان در قبال شهادت سید حسن نصرالله مطرح کرده است. بر اساس تحلیل این خبرگزاری «ملاحظات سیاسی و ارتباط طالبان با ایالات متحد»، «ملاحظات موضع کشورهای عربی نسبت به حزب الله»، «مساله جنگ سوریه و نقش حزب الله در سرکوبی گروه‌های تندرو سنی در سوریه» و در نهایت «ملاحظات مذهبی و ایدئولوژیکی طالبان و موضع فرقه این گروه در برابر شیعیان» از مهم ترین دلایل ذکره کرده است.
در نتیجه‌گیری تحلیل این خبرگزاری آمده است: «اگر نکات فوق را که گفته شد، در پیش فرض ما موجه ندانیم. بدون شک دلیل این که سید حسن نصرالله شیعه بود و این نکته نگاه طالبان را تحت تاثیر قرار داده است، تا حدودی زیادی موجه است.»
منبع: نشریه راه عدالت، شماره ۱۵
