به گزارش هشت صبح، شماری از مخالفان سیاسی طالبان در نشستی تحت نام «افغانستان میان گذشته و آینده» که با میزبانی حزب عدالت روسیه روز پنج‌شنبه هفته گذشته 2 قوس 1402 در شهر مسکو برگزار شد، اشتراک کردند.
اشتراک‌کننده‌گان این نشست خواستار حمایت کشورهای جهان و منطقه به منظور دست‌یابی به یک راه حل اساسی برای بحران افغانستان شدند. آنان، تاکید کردند که افغانستان کشوری متکثر و متشکل از اقوام، زبان‌ها و گروه‌های سیاسی و مذهبی مختلف است و با انحصارگرایی و سرکوب طالبانی به پیش نخواهد رفت.
به گفته آنان، بدون ساختار سیاسی متکثر و مردمی، کشور از بحران موجود رهایی نخواهد یافت. به باور این سیاست‌مداران، تداوم حاکمیت طالبان منجر به افزایش بی‌ثباتی و گسترش بنیادگرایی در منطقه خواهد شد.
اشتراک‌کننده‌گان از کشورهای منطقه و سازمان ملل متحد خواستار برگزاری نشستی روی ایجاد یک ساختار جدید سیاسی در افغانستان شدند که در آن همه نیروهای سیاسی و مدنی حضور داشته باشند. اعضای این نشست، «تعامل» با طالبان را باج‌دهی خواندند و افزودند که این اقدام در بیش از دو سال گذشته، جز تقویت تروریسم و افزایش تهدیدات امنیتی، نتیجه دیگری در قبال نداشته است.
مسکو روز پنج‌شنبه هفته گذشته برای نخستین بار پس از سقوط حکومت پیشین، میزبان مخالفان سیاسی طالبان بود. روسیه قبلاً در نشست «فارمت مسکو» از مخالفان طالبان در این نشست دعوت نکرده بود. به‌تازه‌گی انستیتوت جهان عدالت و حزب عدالت روسیه، میزبان چهره‌های سیاسی مخالف طالبان بوده‌اند. احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملی افغانستان، محمد محقق، از اعضای رهبری شورای مقاومت ملی برای نجات افغانستان، فوزیه کوفی و شکریه بارکزی، نماینده‌گان پارلمان پیشین و شماری از چهره‌های سیاسی دیگر در آن نشست اشتراک و سخنرانی کردند.
شکریه بارکزی، عضو پیشین مجلس نماینده‌گان، سفیر پیشین افغانستان در ناروی و یک تن از اشتراک‌کننده‌گان نشست مسکو، در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید که حمایت روسیه و میزبانی این کشور از برگزاری این نشست‌ها، می‌تواند حداقل بدیل رژیم طالبان را در یک پروسه به میان بیاورد و فرصت گفت‌وگوهای بین‌الافغانی را مساعد سازد.
به باور خانم بارکزی، با وجود این‌که نخستین نشست میان مخالفان طالبان در مسکو بود، اما خواست‌ها و اهداف سخنران‌ها مشابه بود و تفاوت‌های خاصی در مطالبات آن‌ها دیده نمی‌شد. به گفته او، این امر نشان‌دهنده اجماع کلی در مورد قضیه افغانستان است، هر چند طالبان به‌عنوان یک طرف قضیه در آن حضور نداشتند.
بارکزی با تاکید بر تداوم این نشست‌ها، تعامل کشورها با طالبان را شتاب‌زده عنوان می‌کند. او می‌گوید: «فکر نمی‌کنم که شتاب‌زده‌گی در نوع تعامل با طالبان، عواقب خوبی را برای افغانستان به میان بیاورد. با توجه به آن‌چه امروز طالبان من‌حیث سیاست در پیش گرفته‌اند، یک مغالطه بین ترس و امنیت وجود دارد. تفاوت عظیمی بین تعامل و باج‌دهی وجود دارد.»
از سویی، خانم بارکزی تاکید می‌ورزد که فعالیت گروه‌های مختلف در افغانستان، تهدیدی به منطقه و جهان است و باج‌دهی به طالبان، به بهتر شدن اوضاع نخواهد انجامید. او می‌گوید: «کشورها متاسفانه به یک مرحله به طالبان باج می‌دهند، اما فکر کنید که این باج‌دهی تغییر شکل پیدا کند و این اخاذی طالبان به پایان برسد، بلاک آن‌ها معلوم شود، آن وقت افغانستان ناخواسته درگیر یک جنگ بزرگ می‌شود.»
خانم بارکزی برگزاری این نشست مسکو را مثبت ارزیابی می‌کند و تصریح می‌کند: «مسکو هر چند خودش بعد از جنگ اوکراین در شرایط دشوار سیاسی در تعامل با جهان است، اما قدرتی که در شورای امنیت سازمان ملل متحد و سازمان شانگهای دارد، باید برای حل معضل افغانستان از آن استفاده کرد.»
فوزیه کوفی، عضو هیات مذاکره‌کننده صلح حکومت پیشین با طالبان، در سخنرانی خود در این نشست گفت که طالبان در درک واقعیت افغانستان ناکام مانده‌اند. او تاکید کرد که هیچ جریانی از طریق فشار و میله تفنگ نمی‌تواند حکومت کند. او طالبان را جنگ‌جویان خوب و حکومت‌گران بد توصیف کرد. کوفی که عضو هیات مذاکره‌کننده صلح دولت پیشین هم بود، از مقاومت مدنی زنان و دختران حمایت کرد و گفت: «امروز جمعی کوچک از زنان افغانستان، طالبان را چنان به چالش کشانده‌اند که نه‌تنها این زنان را به زندان انداخته‌اند، بلکه اعضای خانواده‌های آنان را نیز در زندان انداخته‌اند؛ اصلی که در هیچ جای فرهنگ، اصول و بناهای حقوق بشری جایی ندارد.»
با این حال احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملی افغانستان، برگزاری این نشست از جانب روسیه را «گامی شجاعانه و با‌اهمیت» خوانده و افزود که افغانستان در دو سال گذشته «در سیاه‌چاله خفقان‌آور و بن‌بست تاریک فرو رفته است.» آقای مسعود گفت که طالبان «به هیچ تعهدی به جز قرارداد خود با امریکا عمل نکرده‌اند. افغانستان به یک سرزمین سیاه و مبهم برای مردمش و بهشتی برای افراطیت، تروریسم و گروه‌های تبهکار مبدل شده است.» او تاکید کرد: «افغانستان بنا بر تسلط طالبان، قانون اساسی ندارد، مشروعیت ندارد، پرچم ملی ندارد، نیمی از نفوس زیر نام دین و برداشت غلط از شریعت از تمام شئون انسانی محروم گردیده و اقتصاد در شرف سقوط دارد و چندین میلیون انسان از وطن خود به زنده‌گی رقت‌بار و سخت مهاجرت مجبور شده‌اند.»
رهبر جبهه مقاومت ملی افزود: «افغانستان به سیستم قرون وسطایی اداره می‌شود و به طالبستان تبدیل شده است. طالبان حس تعلق را از مردم ما گرفته‌اند. آن‌ها باعث شدند که مردم افغانستان در کشور خود اسیر و در چنگال جهالت و تعصب خود را ببینند.»
آقای مسعود گفت که جهان باید بپذیرد که افغانستان در بحران عمیق انسانی، اقتصادی و امنیتی قرار دارد و راه حل آن ایجاد چتری بزرگ برای تمام نیروهای سیاسی و سهم‌دهی به مردم در تعیین سرنوشت‌شان از طریق راه‌اندازی همه‌پرسی برای تعیین نوع نظام سیاسی آینده است. او تاکید کرد که افغانستان طرف‌دار جهت‌گیری با هیچ‌یک از قدرت‌های بزرگ و بلاک‌های نظامی نباشد.
رهبر جبهه مقاومت ملی افزود: «تاکید می‌دارم که طرف‌دار جهت‌گیری افغانستان با هیچ‌یک از قدرت‌ها و بلاک‌های نظامی دنیا نیستیم. می‌خواهیم که افغانستان با اجماع داخلی و ثبات ملی در هم‌سویی با منطقه و جهان سیاست دوستی با همه و دشمنی با هیچ‌کس را پیشه کند.»
آقای مسعود همچنان گزارش اخیر نماینده ویژه سازمان ملل متحد را «ضعیف و ناکامل» خواند و گفت که این گزارش نکات ضعیفی دارد و در صورتی که به تصویب برسد، بر وخامت اوضاع افغانستان خواهد افزود. به گفته او، اولویت‌بندی مسایل افغانستان در این گزارش، بدون پیوندهای لازم و مکانیسم‌های تضمین‌دهنده و پیش‌شرط جهان در تعامل با طالبان، صورت گرفته است.
همچنان محمد محقق در این نشست از آدرس شورای مقاومت ملی برای نجات افغانستان صحبت کرد. او گفت که تعامل با طالبان در دو سال‌واندی، مفید نبوده و در صورتی که طالبان به سیاست‌های سرکوب و حذف‌گرایانه خود ادامه بدهند، این شورا گزینه مبارزات میدانی را نیز در زمان مناسب در نظر دارد.
آقای محقق همچنان وضعیت هزاره‌ها در افغانستان را «تراژیک‌تر از همه» توصیف کرد و افزود: «هزاره‌های افغانستان همزمان دو گونه تبعیض قومی و مذهبی را تحمل می‌کنند.»
این عضو شورای مقاومت ملی برای نجات افغانستان تاکید کرد که کشتارهای جمعی هزاره‌ها زیر نام‌های مختلفی چون داعش در ورزشگاه‌ها، مسجدها و آموزشگاه‌ها ادامه دارد. او تصریح کرد که طالبان مالیات کمرشکن در مناطق هزاره‌نشین وضع کرده و بسیاری از هزاره‌ها را از مناطق مرکزی و شمالی به کوچ اجباری از مناطق‌شان مجبور ساخته‌اند.
از سوی دیگر، نماینده ایران در نشست مسکو نگرانی خود را نسبت به ترویج و تقویت «رویکردهای عقیدتی طالبان» در مدرسه‌های دینی ابراز کرد. او گفت که گسترش مدرسه‌های دینی از سوی طالبان، قرائت خاصی از اسلام را ترویج می‌کند و این موجب نگرانی ایران شده است.
همزمان با نگرانی مخالفان سیاسی طالبان از تبدیل شدن افغانستان به سیاه‌چاله امنیتی، بحران شدید اقتصادی، سیاسی و امنیتی، سازمان پیمان امنیت جمعی نیز اعلام کرده که گروه‌های تروریستی در افغانستان حضور فعال دارند و قاچاق مواد مخدر همچنان در این کشور ادامه دارد.
